Ο Παναθηναϊκός είναι η πιο γόνιμη εστία, ένα πρότυπο εκπαιδευτικό ίδρυμα, για να στείλεις το παιδί. Θα σου το κάνουν, εφόσον το επιλέξουν μικρό με τα αυστηρά και αδιάβλητα κριτήριά τους, ποδοσφαιριστή. Θα σου το κάνουν και άνθρωπο, περισσότερο απ’ όσο το ίδιο το σχολείο. Επειτα, ο ίδιος Παναθηναϊκός γίνεται η χειρότερη εστία για ν’ αφήσεις το παιδί να παίξει ποδόσφαιρο στο επαγγελματικό, το ανταγωνιστικό, επίπεδο. Ο Παναθηναϊκός, ο Μεγάλος Αντιφατικός.
Επενδύουν στο παιδί. Το προσέχουν. Του προσφέρουν τον χώρο, την ηρεμία, τους κατάλληλους προπονητές, την κυρία που θ’ ασχοληθεί με την ψυχούλα του, τη διατροφή. Το κοντινό στην Παιανία σχολείο, για τα μαθήματά του. Δουλεύουν, επάνω στο νου κι επάνω στο σώμα. Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα, στη χρυσή απόσταση απ’ τους γονείς. Την οικογένεια. Όχι μακρυά, αλλ’ όχι και πολύ κοντά.
Κι όταν το φτιάξουν, έτοιμο να το παραδώσουν στην κοινωνία του υψηλού ποδοσφαίρου, τότε το παιδί γίνεται…το αναγκαίο κακό της υπόθεσης-ποδόσφαιρο. Μία διαχρονική γάγγραινα στο περιβάλλον-Παναθηναϊκός, αυτό. Σαν να ‘σαι θεατρικός επιχειρηματίας, κι όμως να μισείς το είδος-ηθοποιός. Πώς είναι δυνατόν να το επιχειρείς; Πώς μπορεί να γίνει θέατρο δίχως ηθοποιούς; Ο Μπουμσόνγκ, ο Βύντρα, ο Σπυρόπουλος, ο Λάζαρος, ο Κατσουράνης, ο Καραγκούνης, ο Τζιώλης, ο Γκέκας, ο Παπαδόπουλος, ο Μπασινάς, ο Νικοπολίδης. Η γενιά «της Ριζούπολης». Ο Κώστας Μαυρίδης, παλαιότερα.
Ουκ έστιν αριθμός. Στην καλύτερη περίπτωση, αποδιοπομπαίοι. Στη χειρότερη, ύποπτοι. Εύκολα. Υποπτοι για ό,τι μπορεί το αρρωστημένο μυαλό να σκαρφιστεί. Τότε, οι ποδοσφαιριστές γίνονται «συμβόλαια». Χαρτιά με υπογραφές, άψυχα. Να ξεφορτωθούμε τα συμβόλαια, ακούς. Υπάλληλοι. Οι τελευταίες ρόδες. Και αντίστοιχη είν’ η μεταχείριση που τους επιφυλάσσεται. Απ’ τους επιχειρηματίες, που θα ‘ταν ευτυχείς εάν μπορούσε να υπάρξει ποδόσφαιρο δίχως αυτά τα κωλόπαιδα, τους ποδοσφαιριστές. Συμπεριφορά επιχειρηματιών, σε κλητήρες του μαγαζιού. Σήμερα σ’ έχω, σήμερα σε διώχνω, λογαριασμό δεν δίνω.
Δεν είναι τροχοί. Είναι αθλητές. Είναι οντότητες με ανθρώπινη υπόσταση. Ψυχοφυσικές οντότητες. Εάν νιώσουν, θ’ αποδώσουν. Εάν νιώσουν αλλιώς, θ’ αποδώσουν αλλιώς. Τις προάλλες, ο Μαυρίας έκανε κόσκινο τον Χολέβα. Ο Χολέβας, στην εβδομάδα μετά το ντέρμπι, ανανέωσε συμβόλαιο. Αν ο Φετφατζίδης ή ο Λυκογιάννης είχαν κάνει κόσκινο τον Βίντρα ή τον Σπυρόπουλο, ο Βίντρα ή ο Σπυρόπουλος θ’ ανανέωνε συμβόλαιο μερικές μέρες μετά;
Με τον ποδοσφαιριστή, ή έχεις μεράκι και τον γουστάρεις ή δεν δραστηριοποιείσαι σε τούτο το πολύ ιδιαίτερο πεδίο επιχειρηματικότητας. Ο Ρότσα δεν είχε καμιά δουλειά, σε όλο αυτό. Ο Ρότσα έχει αφιερωθεί τα τελευταία χρόνια, τα τελευταία πολλά χρόνια, ν’ ασχολείται με σώματα και ψυχές. Είναι άλλοι άνθρωποι, αυτοί. Άλλος κόσμος. Βλέπεις 12χρονα του Παναθηναϊκού να παίζουν, και παίζουν σαν παιδιά της Μασία. Δεν μετράνε σκορ. Τα γκολ που βάζουν. Μετράνε, για να ‘χουν ένα ενδιαφέρον, πάσες. Χθες 796, αύριο 852.
Ακουγα ένα μεσημέρι τον Φυλακούρη, στο ράδιο. Μιλούσε, πώς βρήκε ο Παναθηναϊκός τον Μαυρία. Αλλά, μιλώντας πιο γενικά, την ίδια αγάπη και στοργή που έβγαζε για τον Μαυρία, την έβγαζε και για τον Φετφατζίδη. Και για τον Γιαννιώτα. Και για τα παιδιά του Αστέρα Τρίπολης. Ενας «άλλος κόσμος» που υπερβαίνει την αντιπαλότητα των χρωμάτων και των εμβλημάτων. Ενας κόσμος που επικεντρώνεται στο άτομο, στο παιδί, στον άνθρωπο, στον νέο άνθρωπο. Και παίρνει χαρά απ’ τη δημιουργία. Την παραγωγή.
Χάζευα στην τηλεόραση την εικόνα, όχι τα λόγια, του Ρότσα μετά τον Λεβαδειακό. Το στόμα δεν έλεγε τίποτα. Η εικόνα τα έλεγε όλα. Δεν μπορείς να συνεννοηθείς. Είναι άλλα τα μήκη κύματος. Είναι σαν να πάρεις, από κει που είναι, τον Γιάννη Σαμαρά και να τον βάλεις να κάνει τον τεχνικό διευθυντή στην επαγγελματική ομάδα. Τα εκατονταπλάσια λεφτά να του δώσεις, δεν θα φτουρήσει. Θα γυρίσει πίσω, πιο γρήγορα κι απ’ τον Ρότσα. Αυτές οι δουλειές είναι για τυχοδιώκτες που, κλωτσώντας το κουβάρι της διαδρομής τους στον χώρο μέχρι όσο τους πάει, δεν έχουν τίποτα καλύτερο να περιμένουν. Και θα ‘ναι υπερπρόθυμοι ν’ απαντήσουν στο αφεντικό ότι, ναι, φυσικά, πετάει ο γάιδαρος…